Πανεπιστημιακή Ανασκαφή – Κυβερνοαρχαιολογία
Στα πλαίσια του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας και του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Αρχαιολογίας και του ΠΜΣ Εφαρμοσμένες Αρχαιολογικές Επιστήμες εντάσσεται η αρχαιολογική ανασκαφική έρευνα στο Μυκηναϊκό οικισμό Καστρούλι, Δεσφίνας (Δελφοί, Φωκίδας). Πρόκειται για 5ετες πρόγραμμα αρχαιολογικής & αρχαιομετρικής έρευνας με την άδεια από το ΚΑΣ του Υπουργείου Πολιτισμού (YΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΕΕΑΕΙ/ 131457/80201/5480/542 21.6.2016) στο Παν/μιο Αιγαίου Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών (ΤΜΣ). Ξεκίνησε το 2016 και εκτελείται κάθε καλοκαίρι. Η έρευνα διεξάγεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Παν/μιο Καλιφόρνιας Σαν Ντιέγκο, Παν/μιο Brandies Μασαχουσέτη, Παν/μιο Wesleyan Κονέκτικατ) και ερευνητές ελληνικών ΑΕΙ/ΤΕΙ. Εφαρμόζονται σύγχρονες μεθοδολογίες και νέες τεχνολογίες (Κυβερνοαρχαιολογία, Συντήρηση, Αρχαιογεωφυσική με ραντάρ, ηλεκτρικά και μαγνητικά), Φωτογραμμετρία, Drones / αερόστατο Ηλίου, ψηφιακές απεικονίσεις, Φασματοσκοπικές μέθοδοι ανάλυσης, χρονολογήσεις με Φωταύγεια λίθινων υλικών, κεραμικής, με Ραδιάνθρακα οργανικής ύλης, παλαιοανθρωπολογία, ισοτοπικές & DNA αναλύσεις οστέινων ευρημάτων (ανθρώπινων, ζωικών), κ.α., ώστε η όλη διαδικασία εκτελείτε με πλέον σύγχρονες Ψηφιακές προσεγγίσεις τεκμηρίωσης, καταγραφής, απεικόνισης, επεξεργασίας, σύνθεσης, διάχυσης, δημοσίευσης. Το έργο έχει εκπαιδευτική, ερευνητική και κοινωνική διάσταση. Επιστημονικός Υπεύθυνος του Έργου & των Αρχαιομετρικών ερευνών Καθ. Ιωάννης Λυριντζής, διευθυντής αρχαιολογικής ανασκαφής Καθ. Αθανάσιος Σίδερης (Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών).
Η Κυβερνοαρχαιολογία ενσωματώνει τις τελευταίες εξελίξεις στην επιστήμη των υπολογιστών, της μηχανικής και των θετικών επιστημών για την αντιμετώπιση ανθρωπολογικών, αρχαιολογικών και ιστορικών ερωτημάτων.
Συγκεκριμένα στο Καστρούλι εφαρμόστηκαν τα ακόλουθα:
1) εντοπισμός- ανεύρεση θαμμένων αρχαιοτήτων με αρχαιογεωφυσικές μεθόδους (γεωραντάρ, ηλεκτρική διασκόπηση-τομογραφία, μαγνητική διασκόπηση), 2Δ & 3Δ απεικονίσεις υπεδάφους (συνεργασία με το ΑΠΘ και Καθ. Γρ Τσόκα),
2) ψηφιακή καταγραφή κάθε ανασκαφικής ‘στιγμής’ με structure from motion, λήψη αεροφωτογραφιών από αερόστατο με ήλιο, drones, cavecam διπλής κάμερας,
3) λογισμικά ArchaeoSΤΟR, OpenDig, ArchField, τα οποία είναι μέρος του Προγράμματος UC Catalyst project και του Κέντρου Cyber-Archaeology ‘digital tool box’ υπό την διεύθυνση του συνεργάτη μας Καθ. Τ. Levy,
4) διαχείριση και επεξεργασία satellite images, ως και εξειδικευμένων βιντεολήψεων για τεκμηρίωση,
5) αρχαιομετρικές αναλύσεις οστέινων υλικών για παλιοδιατροφή και παλαιοπεριβάλλον (Σταθερά Ισότοπα Αζώτου Ν-15, Άνθρακα C-13, Στροντίου Sr-87/86, Οξυγόνου Ο-18/16, FTIR για δια γένεση οστών και εκτίμηση κολλαγόνου), Ραδιάνθρακα C14 για χρονολόγηση οστών,
6) Κεραμικά αντικείμενα (αγγεία, ειδώλια, κ.α.) με XRF για χαρακτηρισμό και προέλευση πρώτης ύλης πηλού,
7) Οπτική Φωταύγεια για χρονολόγηση κεραμικής, τάφων και οχυρωματικού τοίχους.
8) κατασκευή συστήματος γεωαναφοράς με GPS, GIS, Total Station για την τοπογραφική χαρτογράφηση και τρισδιάστατη απεικόνιση κάθε σημείου στο χώρο,
9) Αρχαιοαστρονομικός προσανατολισμός τάφου και κτηρίων,
Στο αρχαιολογικό-αρχαιομετρικό πρόγραμμα στο Καστρούλι γίνονται δεκτοί φοιτητές του προπτυχιακού και μεταπτυχιακού προγράμματος Σπουδών του ΤΜΣ με προηγούμενη επικοινωνία με τους Καθ. Ιωάννη Λυριντζή (Δντη του ΠΜΣ) και τον Δρ. Αθανάσιο Σίδερη και μετά από επιλογή με αυστηρά αξιολογικά κριτήρια. Η οικονομική κάλυψη φοιτητών του ΤΜΣ διερευνάται ανά περίπτωση μέσα από προγράμματα Πρακτικής Άσκησης κ.α. πηγές. Υπάρχει η δυνατότητα εκπόνησης διπλωματικής εργασίας για τους φοιτητές του ΤΜΣ με Κατεύθυνση Αρχαιολογίας καθώς και του ΠΜΣ. Στο φετινό πρόγραμμα συμμετείχαν 16 φοιτητές από το Παν/μιο Καλιφόρνια και ένας φοιτητής από το ΠΜΣ.
Τα αποτελέσματα των ερευνών ανακοινώθηκαν σε ανοιχτή εκδήλωση στην πλατεία του χωριού της Δεσφίνας στις 9 Αυγούστου 2016 σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα και πολιτιστικούς φορείς στο πλαίσιο της κοινωνικής προσφοράς και συνοχής που επιδιώκουμε με το έργο μας, παρουσία και του καθ. Τ Levy και συνεργατών του.
Αναρτήθηκαν επίσης στην ιστοσελίδα:
https://library.ucsd.edu/dc/collection/bb0378352k
ΚΑΣΤΡΟΥΛΙ 2017
Η περίοδος ανασκαφής στο Καστρούλι για το 2017 τελείωσε. Είχαμε μια άλλη ικανοποιητική περίοδο με μαθητές από όλο τον κόσμο. Ανασκάψαμε ένα σπίτι του οικισμού και αποκαλύφθηκαν ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά λείψανα. Οι αρχαιομετρικές εφαρμογές έγιναν επί τόπου με τη χρήση φορητής φασματοσκοπίας pXRF, Raman, GPS, ενός οκτακόπτερου Drone υψηλής διακριτικής ικανότητας και διαφορικού μαγνητόμετρου. Τα εκσκαφέντα κτίρια είχαν γεωαναφορές σε πλέγμα τετραγώνων 5x5m.
Η έκθεση ανασκαφής προετοιμάζεται. Τα αρχαιομετρικά αποτελέσματα των 2 περιόδων ανασκαφής 2016 και 2017 βρίσκονται σε εξέλιξη για δημοσίευση και αφορούν δεδομένα:
α) Για OSL χρονολόγηση θωρακισμένων πέτρινων τοίχων, τάφων και κεραμικών.
β) Ισοτοπικά ανθρώπινων οστών για αρχαία διατροφή.
γ) Για το χαρακτηρισμό και την προέλευση των κεραμικών με XRD, XRF, SEM-EDS, λεπτές τομές και PLM.
Παράλληλα κάνουμε τις κατάλληλες προετοιμασίες για την 3η σεζόν, τον Ιούλιο του 2018.
Φωτογραφίες από την περίοδο ανασκαφής 2017 μπορείτε να δείτε εδώ:
https://drive.google.com/drive/folders/0B_UUCaoiLZ-8WjB3Yjg2T3JPdVE?usp=sharing
-Επιστ. Υπεύθυνος Έργου: Kαθ. Ιωάννης Λυριντζής, ΤΜΣ, Παν/μιο Αιγαίου (liritzis@rhodes.aegean.gr)
-Επιστημονικός Διευθυντής Αρχαιολογικής Ανασκαφής (για το Παν. Αιγαίου & Υπ. Πολιτισμού): Δρ. Αθανάσιος Σίδερης, ΤΜΣ, Παν/μιο Αιγαίου
-Συνυπεύθυνος αρχαιολογικής ανασκαφής: Καθ. Tom Levy, Dept. of Anthropology, UCSD, USA
ΚΑΣΤΡΟΥΛΙ 2018 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΝΑΣΚΑΦΗΣ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ….
Το 2018 είναι ο 3ος χρόνος που διεξάγεται με επιτυχία η αρχαιολογική – αρχαιομετρική έρευνα στον προϊστορικό οικισμό Καστρούλι Δεσφίνας (Δελφοί) ΝΜ ΙΙΙΒ-C και νεότερες φάσεις με σπουδαία ευρήματα.
Ο επιστημονικός υπεύθυνος του Έργου από το Παν/μιο Αιγαίου και Διευθυντής Αρχαιομετρικής έρευνας είναι ο Καθ. Ιωάννης Λυριντζής και Διευθυντής Αρχαιολογικής έρευνας ο Δρ. Αθ. Σίδερης. Συνεργάζονται οι καθηγητές Andrew Koh από το University of Brandeis, Μασαχουσέτη, με το οποίο το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών έχει συνάψει πρωτόκολλο συνεργασίας, και Kate Birney από το Wesleyan University, USA.
Παρακάτω στιγμιότυπα από την τρέχουσα δραστηριότητα που περιλαμβάνει, ανασκαφική έρευνα, φωτογραφίσεις υψηλής ευκρίνειας με διαφορετικούς τύπους drones, φορητή φωτογραμμετρία και φωτογράφιση με δομημένο φως, συντήρηση των ευρημάτων από συντηρητές τον Δρ. Χ. Καρύδη και την Κα. Μ. Παναγοπούλου, επιτόπου στο σταθμό επεξεργασίας….
